ที่มาของ กาแฟ

ที่มาของ กาแฟ

ที่มาของ กาแฟ ในขณะนี้ เครื่องดื่มผสมคาเฟอีนหนึ่งที่ได้รับความนิยมมาตลอดก็คือ กาแฟ ซึ่งถือได้ว่า เป็นเครื่องดื่มสำคัญที่สร้างการเปลี่ยนแปลงต่อโลกได้ไม่แพ้เครื่องดื่มอีก ๒ อย่างดังที่ได้กล่าวมาแล้ว แล้วก็สามารถสะท้อนให้มองเห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกด้วย แนะนำ เปาบุ้นจิ้น
 
งานประพันธ์ชิ้นนี้ก็เลยอยากพรีเซนเทชั่น “กาแฟ” ในทางประวัติศาสตร์รวมทั้งความเคลื่อนไหวการดื่มกาแฟโดยเน้นย้ำเทียบการบริโภคในทวีปเอเชียกับยุโรปรวมทั้งอเมริกา ซึ่งจะเน้นย้ำดินแดนตะวันออกกลางเป็นหลัก เพราะการที่เป็นบ้านเกิดรวมทั้งแหล่งผูกขาดการค้าขายกาแฟที่สำคัญก่อนที่จะมีการกระจัดกระจายแหล่งปลูกกาแฟไปยังอาณานิคมตะวันตกในภูมิภาคอื่น ที่จะบอกให้เห็นถึงการกลับมาของกาแฟสู่ดินแดนบ้านเกิดเริ่มแรกในรูปแบบใหม่ที่เปลี่ยนการบริโภคกาแฟในตะวันออกกลางไปแทบอย่างสิ้นเชิง แม้กระนั้นเนื่องมาจากขอบเขตของการเรียนเน้นย้ำส่วนที่เกี่ยวพันกับประวัติศาสตร์ของกาแฟแล้วก็ความเจริญการดื่มในภูมิภาคตะวันออกกลาง ก็เลยจะไม่กล่าวถึงปัญหาเกี่ยวกับการค้าขายกาแฟที่เกิดขึ้นในละตินอเมริกาแล้วก็แอฟริกาเป็นหลักใหญ่ รวมทั้งข้อวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับธุรกิจค๊อฟฟี่ช็อปสตาร์บัคส์ (Starbucks) ด้วย  

 
เมล็ดกาแฟที่หลากหลาย

กาแฟเป็นพืชที่มีถิ่นเกิดรอบๆทวีปแอฟริกา ตอนต้นนั้นกาแฟเป็นพืชป่าจวบจนกระทั่งได้ถูกเอามาปลูกลงในดินแดนอาระเบีย ก่อนที่จะแพร่หลายไปยังภูมิภาคอื่นๆของโลก ดังเช่นว่า ละตินอเมริกา ประเทศอินเดีย รวมทั้งเอเซียอาคเนย์ฯลฯ สายพันธุ์กาแฟนั้นมีอยู่เยอะแยะนานาประการ แม้กระนั้นสายพันธุ์ที่มีการบริโภคสำคัญๆมีอยู่ ๒ สายพันธุ์ อาทิเช่น คอฟเฟ่ ค้างเนโฟรา(Coffea Canephora) หรือที่รู้จักในชื่อ คอฟเฟ่ โรบัสตา (Coffea Robusta) ซึ่งมีต้นกำเนิดรอบๆภาคกึ่งกลางและก็ตะวันตกของแอฟริกา กับคอฟเฟ่ อาราบิกา (Coffea Arabica) ซึ่งสายพันธุ์นี้มีต้นกำเนิดในเอธิโอเปียแล้วก็เยเมน 
 
อีกทั้ง ๒ สายพันธุ์นี้มีลักษณะแตกต่างนิดหน่อยหมายถึงสายพันธุ์อาราบิกาเป็นสายพันธุ์แรกที่มีการศึกษาค้นพบ มีช่วงเวลาเก็บเกี่ยวเร็วกว่านิดหน่อย ปรารถนาน้ำน้อยกว่า และก็มีการปรับปรุงสายพันธุ์มากยิ่งกว่า สล็อต ช่วงเวลาเดียวกันอาราบิกาก็มีการรักษายากกว่า อ่อนแอทั้งยังต่อศัตรูพืชและก็โรค แล้วก็ยังได้ผลผลิตน้อยกว่าสายพันธุ์โรบัสตา ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ศึกษาค้นพบโดยคนยุโรปในปลายศตวรรษที่๑๙ มีรสชาติขมกว่า รวมทั้งปลูกมากมายในหลายประเทศทั้งยังในละตินอเมริกาประเทศอินเดีย และก็ประเทศแถบเอเซียอาคเนย์อย่างเวียดนามและก็ไทย๑ กาแฟอีกทั้ง ๒ สายพันธุ์นี้ได้เปลี่ยนเป็นกาแฟสายพันธุ์สำคัญที่ถูกใช้เชิงพาณิชย์นับจากศตวรรษที่ ๑๕ โดยสายพันธุ์อาราบิกาจะเป็นสายพันธุ์แรกที่เข้าระบบการค้าขายตามมาด้วยสายพันธุ์โรบัสตาในศตวรรษที่ ๒๐ 

 
จากเมล็ดกาแฟสู่เครื่องดื่ม 

สำหรับเพื่อการศึกษาและทำการค้นพบกาแฟคราวแรกนั้น มีหลักฐานเป็นเพียงแต่ตำนานเรื่องเล่าอยู่เยอะมาก ตัวอย่างเช่น ตำนานแพะเต้น ซึ่งคือเรื่องของคนเลี้ยงแพะชาวเอธิโอเปียชื่อติดอยู่ลดี ในศตวรรษที่ ๙ ที่ศึกษาและทำการค้นพบกาแฟจากการได้รับประทานผลกาแฟภายหลังที่ได้มองเห็นแพะรู้สึกฮึกเหิมขึ้นจากการได้รับประทานผลดังที่กล่าวมาแล้ว หรือจะคือเรื่องของผู้ชายชื่อโอมาร์ที่ถูกขับไล่ออกมาจากเมืองโมชา ได้ศึกษาค้นพบและก็รับประทานกาแฟเป็นของกินจนกระทั่งสามารถมีชีวิตรอดกลับมายังเมืองได้๒ฯลฯ ซึ่งหลักฐานตำนานส่วนมากรับรองถึงบ้านเกิดเมืองนอนเริ่มแรกในเอธิโอเปียเป็นหลัก แม้ว่าจะมีการรับรองแบบนั้น แต่ว่าตอนนั้นต้นกาแฟโดยมากมักมิได้รับความพึงพอใจอะไรก็ตามนักจนกว่าชาวอาหรับในเยเมนได้รับเอากาแฟพวกนั้นไปเผยแพร่ในดินแดนอาระเบีย 
 
เมื่อกาแฟได้ถูกนำไปเผยแพร่ในดินแดนอาระเบีย ดินแดนที่ดูเหมือนจะตอบรับกาแฟเป็นที่แรกเป็นเยเมน ในช่วงปลายศตวรรษที่ ๑๔ ถึงต้นศตวรรษที่ ๑๕ ก่อนที่จะกาแฟได้เปลี่ยนเป็นเครื่องดื่มในหมู่ประชาชน กาแฟส่วนมากเป็นของกินทางศาสนาของกรุ๊ปผู้เชื่อถือนิกายซูฟี โดยการบดเม็ดกาแฟ เพื่อใช้กำจัดความง่วงงุนในระหว่างการดำเนินพิธีทางศาสนาในยามค่ำคืน รวมทั้งเพื่อใช้เป็นยาเสริมความรู้ความเข้าใจสำหรับเพื่อการเข้าถึงพระผู้เป็นเจ้า PG SLOT แม้ว่าจะมีคนนำทางนิกายคิดนำเม็ดกาแฟมาปรุงเป็นน้ำกาแฟ แต่ว่าชาวเยเมนก็ไม่ค่อยนิยมดื่มมากแค่ไหนทั้งยังนิยมการกินด้วยแนวทางบดเม็ด หรือไม่ก็นำเปลือกผลกาแฟมาชงเป็นชาแล้วก็เอามาดื่มร่วมกับใบกาต (Khat)๓ 
 
ด้วยเหตุว่ากาแฟเป็นพืชป่าในดินแดนเอธิโอเปียที่ชาวอาหรับอยากได้มากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้เกิดอาการชาวอาหรับเยเมนนำกาแฟมาปลูกรอบๆแนวเขาทางทางเหนือของเยเมน ซึ่งไม่เพียงแค่เป็นการนำกาแฟมารองรับในสิ่งที่ต้องการของมนุษย์แค่นั้น พื้นที่ดังที่กล่าวมาข้างต้นยังสมควรต่อการปลูกกาแฟอีกด้วย กาแฟที่มีบ้านเกิดมาจากแอฟริกานี้ก็เลยมีชื่อเสียงว่า อาราบิกา เมื่อมันถูกนำเข้าสู่ยุโรปอันจะเอ๋ยถึงถัดไป การที่กาแฟได้ถูกเอามาปลูกภายในเยเมนนี้ทำให้เมืองท่ามอคคา (Mocha) ซึ่งเดิมเป็นท่าเรือที่ขนส่งกาแฟไปทั่วอาระเบียรวมทั้งส่งค้าในยุโรปตอนหลัง และก็ทำให้เยเมนสามารถผูกขาดแนวทางการขายกาแฟได้เป็นระยะเวลาที่ยาวนานถึง ๒ ศตวรรษครึ่ง ก่อนที่จะสูญเสียการมัดขาดให้แก่ชาติยุโรป 

ความนิยมของกาแฟ

 
ราวปี คริสต์ศักราช ๑๕๐๐ กาแฟได้แพร่ไปทั่วอีกทั้งแหลมอาระเบียไปกับผู้เชื่อถือนิกายซูฟีอีกทั้งในไคโร ดามัสกัส แล้วก็เมกกะ ซึ่งคนที่ดื่มกาแฟจำนวนมากยังคงจำกัดขอบเขตอยู่แม้กระนั้นในกลุ่มผู้เชื่อถือนิกายนี้ที่ชอบรวมตัวกันดื่มรอบๆศาสนสถานหรือลานกว้างต่างๆในตอนนี้ รวมทั้งเป็นเครื่องดื่มทั่วๆไปในช่วงเวลาค่ำคืนตอนเทศกาลรอมดอน คาสิโน กาแฟได้ถูกนำไปเกี่ยวกับท่านนะบีมะหะหมัด โดยอ้างถึงตำนานแหล่งกำเนิดของกาแฟ ซึ่งท่านนะบีได้รับเม็ดกาแฟจากเทวทูตกาเบียลมาเป็นเครื่องดื่มของอิสลามแทนที่เหล้าองุ่นที่เป็นข้อกำหนดทางศาสนาดังจะมองเห็นได้จากคำว่า กาแฟ ในภาษาอาหรับว่า Qahwah ที่เป็นคำใช้เรียกแทนคำว่าเหล้าองุ่น การที่กาแฟได้ถูกเอามาเกี่ยวพันกับอิสลาม ทำให้การดื่มกาแฟแพร่ไปไปพร้อมกันกับการเปิดเผยแผ่อิสลามในประเทศอินเดียและก็เอเซียอาคเนย์ได้แก่อินโดนีเซียก่อนที่จะมีการกระจัดกระจายกาแฟโดยคนยุโรป 
 
เมื่อถึง คริสต์ศักราช ๑๕๑๐ กาแฟก็ได้แปลงสถานะจากเครื่องดื่มทางศาสนาเป็นเครื่องดื่มทางด้านสังคมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ มีค๊อฟฟี่ช็อปหรือ Coffee-house ในดินแดนตะวันออกกลางได้เกิดมากมาย แต่ว่าเหตุเพราะมีการแย้งเกี่ยวกับผลพวงของกาแฟที่มีความผิดในข้อกำหนดทางอิสลาม รวมทั้งแม้ว่าจะไม่เป็นสิ่งที่ห้ามทางศาสนาแต่ว่าชนชั้นดูแลในเมืองใหญ่ๆก็มีความคิดเห็นว่า ค๊อฟฟี่ช็อปเป็นแหล่งมั่วของคำนินทา คำบอกเล่าเสียดสีด้านการเมือง รวมทั้งแหล่งการเดิมพัน SLOT ทำให้มีการกำจัดร้านขายกาแฟพวกนั้นเยอะมาก กระทั่งเมื่อถึงตอนราวๆกึ่งกลางศตวรรษที่ ๑๖ ภายหลังความเพียรพยายามสั่งปิดค๊อฟฟี่ช็อปล้มเหลว ทำให้มีร้านขายกาแฟที่แรกเปิดขึ้นในเมืองดามัสกัส ตามมาด้วยค๊อฟฟี่ช็อปตามเมืองใหญ่อีกหลายที่ ดังเช่นว่าเมกกะ อิสตันบูล และก็ไคโร ฯลฯ ร้านค้ากลุ่มนี้จะแปลงเป็นสิ่งสำคัญต่อการแพร่ขยายการดื่มกาแฟในยุโรป 
 
การปรุงกาแฟระยะนี้ มีการคาดคะเนว่า ในศตวรรษที่ ๑๕ คนนำทางนิกายซูฟีในเมืองท่ามอคคาเป็นคนคิดค้นการคั่ว การบด และก็การชงกาแฟ การชงกาแฟในระยะนี้จะใส่กาแฟลงไปก่อนแล้วและก็ตามด้วยน้ำสุกเดือด เพื่อสร้างกลิ่นที่น่าสนใจของกาแฟรวมทั้งก่อนการผลิตน้ำสะอาดพอเพียง การต้มก็เลยเป็นกรรมวิธีการหนึ่งที่จะสร้างความมั่นใจในความสะอาดของน้ำ แต่ว่ากาแฟที่ชงขึ้นนั้นยังไม่มีการกรองเอากากกาแฟออก ทำให้กาแฟมีลักษณะข้นรวมทั้งขม ในขณะที่มีการปลูกอ้อยในดินแดนตะวันออกกลางแล้วก็ผลิตน้ำตาลที่รับมาจากประเทศอินเดียกว่าร้อยปีกลายการรู้จักกาแฟ แต่ว่าก็ไม่มีการเติมน้ำตาลผสมลงในกาแฟ รวมถึงการเติมนมด้วย จากการมีคำกล่าวอ้างว่า เป็นต้นเหตุของโรคเรื้อนถ้าหากเอามาผสมกับกาแฟ แม้กระนั้นก็มีการเพิ่มกระวานลงในกาแฟบ่อยมาก รวมทั้งมีการใส่ฝิ่นกับกัญชาลงไปแกว่งไกวในน้ำกาแฟด้วย  

 
ผงกาแฟที่เปลี่ยนการบริโภค 

หากว่าเทคโนโลยีต่างๆจะมีผลให้การดื่มกาแฟมีความละเอียดรอบคอบมากยิ่งขึ้นในสหรัฐ แม้กระนั้นเทคโนโลยีสำคัญที่มีผลต่อความเคลื่อนไหวการดื่มกาแฟไปทั้งโลกหมายถึงการคิดค้นกาแฟสำเร็จรูป ซึ่งกาแฟนี้มีต้นเหตุมาจากการดึงน้ำออกมาจากกาแฟที่ปรุงเสร็จแล้ว โดยการพ่นผ่านอากาศร้อนให้น้ำระเหยออกไปกระทั่งเหลือแค่ผงกาแฟ  SLOT กาแฟชนิดนี้ได้มีการสร้างสรรค์ขึ้นในปี คริสต์ศักราช ๑๙๐๑ โดยนักวิทยาศาสตร์คนญี่ปุ่นสถานที่ทำงานในรัฐชิคาโกชื่อ ซาโตริ ค้างโต้ แม้กระนั้นคนที่ปรับปรุงรวมทั้งทำให้กาแฟสำเร็จรูปเข้าระบบการค้าขายหมายถึงจอร์จ คอนสแตนต์ หฝ่าส์ วอชิงตัน (George Constant Louis Washington) ในชื่อแบรนด์จอร์จ วอชิงตัน หรือ G. Washington CoffeeŽ ซึ่งกาแฟของเขาในตอนนี้เป็นผลิตภัณฑ์เพียงแต่แบรนด์เดียวที่เป็นกาแฟสำเร็จรูป แม้กระนั้นเนื่องมาจากมีพูดว่ากาแฟสำเร็จรูปมีคุณภาพด้อยกว่า มีรสชาติห่วย และไม่มีอะไรแปลกใหม่นัก ทำให้กาแฟสำเร็จรูปในทีแรกๆไม่ค่อยเป็นที่นิยม ก่อนจะมีผู้สร้างรายอื่นๆเริ่มผลิตกาแฟสำเร็จรูปเพิ่มมากขึ้นคราวหลังสงครามโลกครั้งที่ ๑ ภายหลังที่กาแฟสำเร็จรูปของเขาสามารถสร้างความนิยมชมชอบให้แก่ทหารในสนามรบ 
 
ถึงแม้กาแฟสำเร็จรูปของเขาจะได้รับสัมปทานขายเป็นเสบียงกรังให้กับกองทัพสหรัฐในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๑ แม้กระนั้นก็แพ้การมัดขาดสัมปทานในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยบริษัทที่จะแปลงเป็นผู้เผยแพร่กาแฟสำเร็จรูปไปทั้งโลกและก็สร้างการเปลี่ยนแปลงสำหรับการดื่มกาแฟหมายถึงเนสเล่ (Nestle) ซึ่งจัดตั้งขึ้นในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ปี คริสต์ศักราช ๑๘๖๐ โดยชาวเยอรมันชื่อ เฮนรีเนสเล่ (Henri Nestle) ซึ่งในช่วงเวลานั้นเขาเป็นเภสัชกรอยู่ ในตอนแรกๆบริษัทเนสเล่จะย้ำสินค้าเกี่ยวกับนมอย่างนมผง เนย รวมทั้งของกินเด็กแรกเกิด มีการขยายโรงงานไปตั้งในสหรัฐ อังกฤษ เยอรมนี รวมทั้งประเทศสเปน จนกว่าจบสงครามโลกครั้งที่ ๑ เมื่อผู้ใช้ปรารถนาสินค้าเกี่ยวกับนมเพิ่มมากขึ้น บริษัทก็ได้ผันตัวไปผลิตนมแทน และก็ถัดมาก็ได้ทำกิจการค้าผลิตช็อกโกแลต แม้กระนั้นผลพวงของเศรษฐกิจตกต่ำ ทำให้บริษัทเนสเล่มีการย้ายโรงงานผลิตไปยังประเทศด้อยพัฒนา  บาคาร่า โดยยิ่งไปกว่านั้นประเทศในแถบละตินอเมริกาอย่างบราซิลที่เป็นแหล่งผลิตกาแฟรายใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งกำลังมีปัญหาภาวะเศรษฐกิจตกต่ำในตอนปีคริสต์ศักราช ๑๙๑๗–๒๓ จากหลายเหตุ ตัวอย่างเช่น สภาวะหนาวเย็นร้ายแรงในบราซิล การจำกัดพื้นที่การขนสินค้า และก็ความอยากได้ผลิตภัณฑ์การกสิกรรมอื่นๆแทนที่กาแฟ ในปี คริสต์ศักราช ๑๙๓๐ เนสเล่แก้ไขปัญหาราคากาแฟย่ำแย่ของบราซิล โดยผู้ที่มีความเชี่ยวชาญด้านกาแฟของบริษัท แมกซ์ มอร์เกนธาเลอร์ (Max Morgenthaler) กับเพื่อนร่วมงานของเขาได้ใช้เวลา ๗ ปี สร้างสรรค์สินค้ากาแฟที่รู้จักไปทั่วทั้งโลกเป็นเนสคาเฟ่ (Nescafe) หรือเนสกาแฟตามคำที่พูดบ่อยจนติดปากของคนประเทศไทย 
 
แต่ว่าเนสกาแฟบางครั้งอาจจะมีชื่อเสียงช้ากว่านี้ถ้าเกิดว่าไม่มีสงครามโลกครั้งที่ ๒ เกิดขึ้น ซึ่งกาแฟสำเร็จรูปแบรนด์นี้กับอีกหลายแบรนด์ได้แพร่ไปยังภูมิภาคต่างๆทั่วทั้งโลกผ่านการรบของทหารสหรัฐอเมริกา ในช่วงเวลาที่กาแฟคั่วสดกำลังเผชิญปัญหาใหญ่สำคัญ เหตุเพราะหลักการการตรึงราคาผลิตภัณฑ์ของหน่วยงานจัดแจงบริหารราคาผลิตภัณฑ์(Office of Price Administration หรือOPA) ทำให้ราคากาแฟคั่วสดราคาแพงถูกกว่าราคาที่ต้องเป็นจริง ตอนที่อัตราค่ายังชีพของคนงานในประเทศแถบละตินอเมริกาเพิ่มสูงมากขึ้น นำมาซึ่งการทำให้เกษตรกรไร่กาแฟไม่อาจจะจ่ายค่าแรงให้กับคนงานได้ การทำงานก็เลยหยุดชะงักลงจากการขาดแคลนลานแรงงาน ยิ่งไปกว่านี้เกษตรกรบางประเทศในอเมริกากึ่งกลางยังสะสมเม็ดกาแฟไว้รอคอยขายในราคาที่ดีมากยิ่งกว่าราคาที่ถูกควบคุมนี้ หรือเลือกที่จะขายเม็ดกาแฟคุณภาพไม่ดีไปก่อน  PGSLOT สิ่งพวกนี้ทำให้ผลิตผลกาแฟที่มีคุณภาพจากที่ผู้ซื้ออยากได้มีจำนวนต่ำลงเป็นอย่างมาก 

เมื่อ OPA ยกเลิกมาตรการคุมราคาผลิตภัณฑ์ในปี คริสต์ศักราช ๑๙๔๖ กาแฟคั่วสดที่มีคุณภาพก็เลยราคาแพงสูงมากขึ้นเป็นอย่างมากอย่างกาแฟจากท่าเรือซานโตสในบราซิลแพงมากถึง ๒๕ เซ็นต์ต่อปอนด์ แล้วก็ราคากาแฟจะแพงสูงมากขึ้นอีกเรื่อยตามอัตราเงินเฟ้อข้างหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ทั้งในตอนปี คริสต์ศักราช ๑๙๔๖–๕๐ กาแฟจากละตินอเมริกาก็มีการขาดขึ้นจากการที่พื้นดินปลูกกาแฟขาดความอุดมสมบูรณ์รวมทั้งศัตรูพืชนอกเหนือจากราคาที่สูงขึ้นเรื่อยถึง ๘๐ เซ็นต์ต่อปอนด์ ในปี คริสต์ศักราช ๑๙๕๐ แล้ว กาแฟคั่วสดจะต้องพบเจอการประลองจากเครื่องดื่มจำพวกใหม่ที่มีชื่อเสียงขึ้นในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๒เป็นน้ำอัดลมแบรนด์วัวค้าง–วัวลารวมทั้งเป๊ปซี่ ซึ่งได้แพร่ขยายไปทั่วทั้งโลกไปพร้อมด้วยทหารสหรัฐทั้งยังในตอนสงครามโลกครั้งที่๒ รวมทั้งตอนสงครามเย็น 

Last Update : 1 กรกฎาคม 2021 (ข้อมูลล่าสุดปี 2020)